Ontlezing door smartphone terreur
Dit artikel werd gepubliceerd in Dagblad De Limburger, op Hebban en Thrillers & More.
De jaren 10 van de 21ste eeuw zijn voorbij. Het was een bijzonder decennium dat ons vooral de mobiele revolutie bracht; een tijdperk waarin we ons bestaan gingen organiseren rondom de smart phone, het apparaat waarmee we bellen, praten, bankieren, fotograferen, boeken, boarden, beoordelen, shoppen, daten, navigeren, muziek luisteren, tv-kijken, gamen, etc… Onze mobiele telefoon is inmiddels verworden tot een verlengstuk van onze hand.
Deze ontwikkeling demarreerde na de introductie van de iPhone 4 en de Samsung Galaxy S in 2010 en versnelde door de lancering van WhatsApp in 2011. In diezelfde periode gingen we luisteren naar Spotify (2010) en kijken naar Netfix (2013) en verlegden we ons sociale leven naar Instagram (2010) en naar Facebook (beursgang 2011). We gingen het afgelopen decennium collectief appen, streamen, sharen en swipen. Zelfs in relaties. Immers, met de komst van Tinder in 2012 hoef je niet meer naar de kroeg voor een date. Met een veeg naar rechts of naar links regel je de voorselectie, gebaseerd op haarkleur en GPS. Na een gezellige chat rijd je vervolgens met de Google Map Navigation naar het bed van je keus.
De mobiele revolutie maakte ons leven gemakkelijker en bracht ons nieuwe inzichten en nieuwe contacten. Maar, er is ook een keerzijde. Met de mobiele revolutie gleden we af naar een leven waarbij onze ogen en onze oren niet meer gericht zijn op de wereld om ons heen, maar op de wereld op ons scherm. En in die digitale wereld worden we opgedreven door clicks en likes, met ziekmakende effecten.
Vanaf 2015 verschenen meer en meer wetenschappelijke studies die berichtten over de negatieve gevolgen van dat digitale leven, zoals depressies, stress, slaapproblemen, emotionele onthechting, zichtvermindering en verkorte aandachtcurves. Vooral dit laatste bleek verstrekkende gevolgen te hebben voor onze samenleving. We gingen collectief over op ah hoc messaging. Onze politici maken inmiddels al beleid op basis van tweets van influencers. De post van de dag regeert.
De verkorte aandachtcurve leidde ook tot de transformatie van onze communicatie van ‘woord’ naar ‘beeld’. We lezen dus steeds minder. Logisch ook. Onze scheel gekeken ogen kunnen helemaal geen boek meer lezen na een volle dag sounds, swipes en likes. We zijn moe geappt. Alleen staren lukt nog. Informatie wordt daarom meer en meer verpakt in films en plaatjes.
De ontlezing van Nederland is al langer gaande (sinds 2003), maar versnelde de afgelopen tien jaar, vooral onder jongeren. En toch wordt door beleidmakers niet de logische link gelegd tussen de ontlezing van onze kinderen en het overmatige gebruik van de smart phone. Dit bleek vooral na de geschokte reacties op het PISA rapport van 3 december 2019. In deze studie staat dat de leesvaardigheid van Nederlandse middelbare scholieren onder het gemiddelde van de 37 rijke landen is gezakt. Ook het leesplezier verminderde. Ministers, uitgevers en scholen riepen vervolgens op tot een leesoffensief, maar zwegen over een smart phone blokkade. Wat bewijst dat wij hier in Nederland maar wat in onze eigen digitale bubbel rond drijven en vooral elkaar retweeten.
Immers, als we even over de grens hadden gekeken, dan hadden we kunnen zien dat de Franse regering al in juli 2018 een rigide smart phone verbod had afgekondigd op álle scholen. Reden? De zorg om de verkorte aandachtcurve (en de ontlezing) van de Franse jongeren als gevolg van het overmatige gebruik van de mobiele telefoon. De maatregel met als slogan ‘zonder mijn mobiele, 100% verbonden’ bleek een groot succes en de Franse jongeren praten weer met elkaar en concentreren zich weer beter.
Ik gun onze kinderen zo’n verbod.
Meer informatie over de Franse wet ‘sans mon portable, 100% connecté’. https://www.education.gouv.fr/cid133479/interdiction-telephone-portable-dans-les-ecoles-les-colleges.html
